Vizesiz gidilebilen ülkeler, önceden vize almak gerekmeksizin sadece pasaportla sınırlarına girip kalabildiğiniz ülkelere denir. Seyahat kısıtlamalarını kaldırarak, prosedürleri kolaylaştırarak ve seyahat öncesi vize zorunluluğu geçersiz kılarak zaman ve efor kaybı yaşamanıza engel olan ülkeler size gözle görülür bir seyahat özgürlüğü sağlar. Vizesiz seyahat ayrıca hızlandırılmış göç ve gümrük işlemleri, kolaylaştırılmış evrak işleri ve vize onayıyla uğraşmadan seyahat planınızı hazırlama imkânı gibi ek avantajlara da sahiptir. Yeni bir yere gitmeden önce çok daha az engelle karşılaşacak turistler büyük bir seyahat özgürlüğünün tadını çıkarabilirler.
Bazı ülkeler bazı uyruklu kişiler için vizesiz giriş hakkını bir adım öteye götürerek pasaport olmadan bile girebilme ayrıcalığını sağlamıştır. Çeşitli ülkelerin vatandaşları bu ülkelere yalnızca kimliklerini ve hatta bazı durumlarda uyruklarını kanıtlayan herhangi başka bir belgeyi göstererek giriş yapabilirler.
Pasaportsuz seyahat konsepti, bazı ülke vatandaşlarına kısıtlama olmaksızın seyahat, ikamet ve çalışma hakkı sunan anlaşmalara sahip ülkelerin uyguladığı hareket özgürlüğü ile yakinen ilişkilidir. Örneğin Schengen Anlaşması, Avrupa’daki Almanya, Fransa, Hollanda, İtalya, Belçika, Yunanistan, İspanya, Portekiz ve İsviçre gibi 27 ülkenin aralarındaki sınırları ortadan kaldırır. Bu anlaşmalar sonucunda, anlaşmaya üye ülkelerin vatandaşları belirlenen alan içinde kısıtsız seyahatin keyfini çıkarırlar.
Pasaportsuz seyahat sağlayan ülkelere örnek olarak Körfez Arap Ülkeleri İşbirliği Konseyi’ne üye ülkeler gösterilebilir. Bu ülkelerin vatandaşları pasaport bile gerekmeksizin yalnızca ülkelerinin kimlik kartıyla üye ülkeler arasında seyahat edebilirler. Benzer şekilde, Antigua ve Barbuda, Dominika, Granada, St. Kitts and Nevis, St. Lucia ve St. Vincent ve Grenadinler’in oluşturduğu Karayip Topluluğu ülkelerinin vatandaşları, uyruklarının kanıtı olarak bir kimlik kartı, ehliyet ya da sosyal güvenlik kartıyla ülkeler arasında özgürce seyahat edebilirler.
Güney Amerika’da Arjantin, Brezilya, Paraguay ve Uruguay gibi asil üyelerin yanı sıra, Bolivya, Şili, Kolombiya, Evkador ve Peru gibi ortak üyelerin de bulunduğu Mercosur Ortak Pazarı ülkeleri, vatandaşlarına bölge içinde vize ya da pasaport olmadan seyahat etme imkânı tanır. Bu ülkelerin vatandaşları kendi aralarında yalnızca bir kimlik kartıyla seyahat edebilirler.
Dahası, Afrika’daki bazı ülkeler diğer Afrika ülkelerine vizesiz ve pasaportsuz seyahat etme imkânı tanır. Örneğin Kenya, Uganda ve Ruanda gibi Doğu Afrika Topluluğu içindeki bazı ülkeler, vatandaşlarına yalnızca ulusal kimlik kartlarını kullanarak ülkeler arasında geçiş yapma ayrıcalığını sağlar.
Bir pasaportun vizesiz erişim sağladığı ülkeler ile pasaportun sıralaması arasında doğrudan bir ilişki bulunur. Guide Passport Index her pasaport için geçerli olan vizesiz erişilebilen ülke sayısına göre bir sıralama oluşturur. Üst sıralardaki pasaportlar dünyanın en güçlü pasaportları olarak kabul edilir ve sahiplerine en yüksek seviyede global hareket özgürlüğünü sağlar. Bu pasaportlarla daha önceden vize almadan çok sayıda ülkeye giriş yapmak mümkün olur. Pasaport sahiplerine vizesiz erişim sağlama, ülkeye varışta vize alınabilme veya Elektronik Seyahat Belgesi (eTA) hizmetinden faydalanabilme, vizesiz erişim kategorisinin içine girmektedir.
Dünya genelinde birçok ülke, vatandaşlarına vize zorunluluğu olmadan aralarında özgürce seyahat etme imkânı tanıyan çift yönlü ya da çok yönlü anlaşmalara imza atarlar. Bu anlaşmalar katılan ülkeler arasındaki uluslararası hareket kabiliyetini, kültürel değişimi ve ticari etkileşimi artırmak amacıyla yapılır. İki ülke yeni bir vize muafiyet anlaşmasına imza attığında, her iki ülke de birbirini kendi pasaportlarıyla özgürce, vizesiz bir şekilde seyahat edebildikleri ülkeler listesine eklemiş olurlar. Bu anlaşma sonucunda her iki ülkenin vatandaşları için de vizesiz erişilebilen ülke sayısı artırılmış olunur ve birbirlerini ziyaret ederken vize ihtiyacı ortadan kalkacağından uluslararası anlamda bir seyahat özgürlüğü sağlanır.
Bu gibi anlaşmalar dünyayı gezmek isteyen turistler için uzun bir planlama ya da karmaşık prosedürlerden geçme gibi dertleri ortadan kaldırarak kolaylıkla seyahat etme kolaylığını getirir. Getirdiği imkânlarla kişilerin, bulundukları çevrenin dışına çıkıp yepyeni turizm ve ticaret yerlerini keşfetme rahatlığını sağlar. Hükûmetler içinse bu vize muafiyet anlaşmaları, diplomatik çabaların bir getirisidir. Bu sayede ülkeler arası ilişkiler güçlenir ve ilgili ülkeler anlaşmanın turizm ayağından olumlu bir şekilde etkilenmiş olur.